بازاریابی شبکه ای چیست؟
بازاریابی شبکه‌ای یک ساختار سازمانی است که در آن محصولات توسط فروشندگان مستقل از طریق یک شرکت تولیدی غیرمتمرکز به مشتریان عرضه می‌شوند. در این نوع بازاریابی، شرکت‌ها از جایگزینی استخدام کارمندان تمام وقت با فروشندگان مستقل استفاده می‌کنند و محصولات خود را به صورت مستقیم از تولیدکننده دریافت کرده و بدون واسطه آنها را به مشتریان می‌رسانند.
شرکت‌های بازاریابی شبکه‌ای در صنایع مختلف تولیدی، از جمله صنایع آرایشی، پوشاک و کالاهای خانگی، فعالیت می‌کنند. در این حوزه از بازاریابی، میزان سوددهی به فروشندگان مستقل مورد انتقادات زیادی قرار دارد.
عملکرد بازاریابی شبکه‌ای چگونه است؟
در حوزه بازاریابی شبکه‌ای، از نام‌های مختلفی استفاده می‌شود که به عناوینی مانند بازاریابی وابسته، بازاریابی سلولی، بازاریابی مستقیم با مشتری، بازاریابی ارجاعی، فرانچایز کسب و کار خانگی و بازاریابی چندسطحی اشاره می‌شود.
مدل کسب و کار این بازاریابی عمدتاً انواع مختلفی از سطوح مانند بازاریابی تک‌لایه، دو لایه و چندسطحی را ایجاد می‌کند. در این قسمت با این سطوح آشنا می‌شویم.
کارکرد بازاریابی شبکه ای چگونه است؟
در زمینه بازاریابی، از چندین نام مختلف استفاده می شود، از جمله بازاریابی وابسته، بازاریابی سلولی، بازاریابی مستقیم با مشتری، بازاریابی ارجاعی، فرانچایز کسب و کار خانگی یا بازاریابی چندسطحی.
مدل کسب و کار بازاریابی شبکه ای به طور عمده انواع مختلفی از سطوح را شامل می شود، از جمله بازاریابی تک لایه، دو لایه و چندسطحی. در این بخش با این سطوح آشنا خواهیم شد.
بازاریابی شبکه ای تک لایه
این بازاریابی بسیار ساده است؛ شما در برنامه ثبت نام می کنید و سپس فروش محصولات یا خدمات شرکت را آغاز می کنید و با انجام این کار کمیسیون خودتان را بر اساس فروشی که انجام داده‌اید دریافت می‌کنید.
توجه داشته باشید که شما نیازی ندارید نمایندگان جدیدی را استخدام کنید تا فروش انجام دهید. در واقع، شما فقط باید بر روی ایجاد ارتباط با مشتری در فروش تمرکز کنید. پلتفرم‌های آنلاینی وجود دارند که از این نوع بازاریابی شبکه ای پیروی می کنند و در آن شما می توانید از طریق پرداخت برای کلیک (PPC) یا پرداخت برای سرنخ (PPL) پول دریافت کنید.
بازاریابی شبکه ای دو لایه
بازاریابی شبکه ای دو لایه یا دو سطحی نیازمند جذب اعضای دیگر است. در این مدل، شما به دو روش پول دریافت می کنید؛ فروش مستقیم محصول یا خدمات (ترافیک ورودی به وب سایت شرکت مادر) و استخدام دیگر اعضا برای کار تحت نظر شما.
بازاریابی چندسطحی
همانطور که از نامش مشخص است، بازاریابی چندسطحی یا MLM شامل دو یا چند سطح و بر اساس شبکه مبتنی بر بازاریابی توزیع می شود. بازاریابی MLM به اعضای خود اجازه می دهد تا تا زمانی که سطح پنج یا تعداد بیشتری عمق داشته باشد و انگیزه دیگری برای استخدام وکسب درآمد وجود داشته باشد.
در این مدل، دو نوع استراتژی شبکه ای دیگر نیز وجود دارد، به عنوان مثال بازاریابی شبکه ای مبتنی بر نام و بازاریابی شبکه ای مبتنی بر بازار.
سودآوری و درآمد در بازاریابی شبکه‌ای
در سیستم بازاریابی شبکه‌ای و بازاریابی هرمی، بازاریاب باید تلاش کند تا تعداد زیرمجموعه‌های خود را افزایش داده و درآمد خود را افزایش دهد. اما مشکل کجا به وجود می‌آید؟
فرض کنید در سال ۹۰ وارد یک سیستم بازاریابی شبـکه‌ای شده‌اید و در حال حاضر ۵۰۰۰ زیرمجموعه دارید.
در سال ۹۶، یک فرد جدید می‌خواهد به این شبکه بپیوندد. این فرد باید به سرعت تعداد فروش را افزایش داده و درآمد خود را افزایش دهد.
حالا اگر بیشتر افراد جامعه (افرادی با انگیزه مناسب) در طول این ۶ سال به این شبکه پیوسته باشند، چگونه این فرد جدید باید افراد جدیدی را به عضویت در شبکه جذب کند؟
با توجه به تعریف دولت ایران، سیستم بازاریابی هرمی، سیستمی است که بیشتر به جذب بازاریابان متمرکز شده و فروش محصول به مردم عادی. اما آیا در عمل واقعا به این شکل عمل می‌شود؟
با نگاهی به سیستم‌های موجود، خواهید دید که تعداد بازاریابان در این شرکت‌ها بیشتر از حجم فروش آنها است.
ویژگی‌های بازاریابی شبکه‌ای
بیایید چند ویژگی برجسته بازاریـابی شبکه‌ای را با هم بررسی کنیم:
ساختار سلسله مراتبی
در بازاریابـی شبکه‌ای، یک ساختار سلسله مراتبی وجود دارد. به عنوان مثال، فرض کنید فرد “الف” یک فرد “ب” را به عنوان زیرمجموعه داشته باشد. هرگاه شخص الف فروشی انجام دهد، پورسانتی دریافت می‌کند و هنگامی که شخص ب نیز فروشی انجام می‌دهد، شخص الف همچنان بخشی از پورسانت شخص ب را دریافت می‌کند.
عدم نیاز به تبلیغات
با تکیه بر مکانیسم فروش مستقیم، بازاریابی شبکه‌ای نیاز کمتری به تبلیغات دارد. زیرا ارتباط مستقیم با مشتریان، تاثیر بسیار بیشتری نسبت به تبلیغات دارد.
استفاده از فروش مستقیم
شرکت‌های بازاریـابی شبکه‌ای محصولات خود را مستقیماً به مشتریان عرضه می‌کنند و از هیچ کانال توزیعی دیگری استفاده نمی‌کنند. وظیفه ارائه محصولات به بازار به عهده طرف سومی قرار دارد که در صورت فروش، پورسانت دریافت می‌کند.
استفاده از ساختار حقوق متغیر
بازاریابی شبکه‌ای یک سیستم مبتنی بر پورسانت است که در آن افراد درگیر، برای انجام کار خاصی دستمزد دریافت می‌کنند. بنابراین، ساختار حقوق در این سیستم ثابت نیست و به میزان کار و فعالیت افراد وابسته است.
شباهت بازاریابی شبکه‌ای با بازاریابی هرمی
شباهتی که در بازاریابی شبکه‌ای و بازاریابی هرمی وجود دارد، این است که در هر دو مدل، شبکه‌سازی و تشکیل سلسله‌مراتبی از فروشندگان و زیرمجموعه‌ها رخ می‌دهد. مثلاً در گلدکوئست، بازاریابان شبانه‌روز به دنبال جذب زیرمجموعه‌ها بودند و با استفاده از استراتژی‌هایی مانند پتو در ماشین جلوی در، سعی می‌کردند افراد را سریعاً به شبکه خود وارد کنند. این عمل به صورت عمده در بازاریابی هرمی نیز اتفاق می‌افتد و با اصطلاح “فالو کردن” شناخته می‌شود.
در این بازاریـابی و بازاریابی هرمی، فردی به نام رابط یا سرپرست در شبکه حضور دارد و وظیفه دارد به شما به عنوان فرد مستقل انگیزه بدهد و به شما در ورود فردی جدید به سیستم کمک کند. ورود هر فرد جدید به این نوع بازاریابی به معنای افزایش تعداد بازاریابان شرکت، افزایش فرصت فروش محصولات شرکت و افزایش فرصت رسیدن به سود است.
در هر دو سیستم بازاریابی، بازاریاب زمانی به درآمد و سود مثبت دست پیدا می‌کند که تعداد فروش محصولاتش زیاد باشد و این منجر به نیاز به جذب زیرمجموعه‌های جدید می‌شود.
روش موفقیت در بازاریابی شبکه‌ای
برای موفقیت در بازاریابی شبکه‌ای، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
انتخاب شرکت مناسب
برای انتخاب شرکت مناسب، تحقیقات کافی انجام دهید. از ابزارهای جستجوی اینترنتی مانند گوگل استفاده کنید و درباره شرکت‌های مختلف اطلاعات جمع‌آوری کنید. بررسی کنید که شرکت چند ساله است و در کار خود با تجربه است یا خیر. همچنین، نگاهی به فروش شرکت بیندازید و مشخص کنید که آیا فروش آن در حال افزایش است یا کاهش. شهرت عمومی شرکت نیز از اهمیت است. هرچه شرکت بیشتر شناخته شده و معتبر باشد، احتمال موفقیت شما در بازاریـابی شبکه‌ای بیشتر است.
ارزیابی رهبران شرکت
در مورد مدیران و رهبران شرکت اطلاعات جمع‌آوری کنید. مطمئن شوید که رهبری شرکت معتبر و قانون‌مدار است. اگر رهبران شرکت به اعمال غیرقانونی متهم شده‌اند یا مشکلات قانونی داشته‌اند، بهتر است از همکاری با آن شرکت خودداری کنید.
بررسی محصولات یا خدمات شرکت
قبل از شروع به کار در شرکت، تحقیقات لازم را درباره محصولات یا خدماتی که شرکت ارائه می‌دهد، انجام دهید. اطمینان حاصل کنید که محصولات قابل اعتماد و معتبر هستند. بعضی شرکت‌ها ممکن است محصولات مشکوک یا خطرناکی را به بازار عرضه کنند و اگر شما در فروش این محصولات شرکت کنید، ممکن است با مشکلات قانونی مواجه شوید.
